Cimetidine Thuốc điều trị viêm loét dạ dày và những lưu ý khi sử dụng

Cimetidine là thuốc làm giảm lượng acid trong dạ dày, giúp giảm các triệu chứng như đau dạ dày, ợ nóng, ho dai dẳng, khó ngủ tròn các bệnh lý như viêm loét tá tràng, loét dạ dày sau phẫu thuật, hội chứng Zollinger – Ellison và trào ngược thực quản.

Cimetidine Thuốc điều trị viêm loét dạ dày

1.Cimetidine là thuốc gì

DSCK1. NGUYỄN HỒNG DIỄM giảng viên Trường Cao đẳng Dược cho biết: Cimetidine là thuốc đối kháng thụ thể histamin H2, có tác dụng làm giảm bài tiết và giảm nồng độ acid dạ dày cả lúc đói và khi được kích thích bởi thức ăn, insulin, histamin, pentagastrin và cafein, thông qua cơ chế là Cimetidine ức chế cạnh tranh với histamin tại thụ thể H₂ của tế bào thành dạ dày. Ngoài ra, Cimetidine gián tiếp làm giảm bài tiết pepsin do làm giảm thể tích dịch dạ dày.

Tác dụng làm giảm bài tiết và giảm nồng độ acid dạ dày của Cimetidine lúc đói mạnh và nhiều hơn lúc được kích thích bởi thức ăn. Sau khi uống liều 300 mg Cimetidine, làm giảm sự bài tiết acid dạ dày lúc đói khoảng 90% trong 4 giờ ở người bệnh loét tá tràng, làm giảm sự bài tiết acid dạ dày do kích thích bởi bữa ăn khoảng 66% trong 3 giờ.

Cimetidine được sử dụng điều trị loét tá tràng tiến triển, loét dạ dày lành tính tiến triển nhưng không ngăn cản được loét tái phát, điều trị tiệt căn khi bị loét dạ dày – tá tràng dương tính với vi khuẩn Helicobacter Pylori (HP), viêm loét thực quản ở người bị bệnh trào ngược dạ dày – thực quản nhưng kém hiệu quả hơn thuốc ức chế bơm proton.

2.Các dạng thuốc và hàm lượng của Cimetidine

Cimetidine được sản xuất trên thị trường với dạng thuốc và hàm lượng là:

Viên nén 200 mg, 300 mg, 400 mg, 800mg.
Viên nén bao phim 200 mg, 300 mg, 400 mg, 800mg.
Dung dịch uống: Ống 200 mg/5 ml, Ống 300 mg/5 ml.
Dung dịch tiêm: Ống tiêm chứa Cimetidine hydroclorid 100 mg/ml, 150 mg/ml, 100 mg/ml (ống 2 ml), 150 mg/ml (ống 2 ml).
Dung dịch tiêm truyền: Chai 50ml, Chai 100ml, Chai 150ml, Chai 200ml. Mỗi ml dung dịch natri clorid 0,9% chứa 6 mg Cimetidine.

Brand name:

Generic: Cimetidin 200mg, Cimetidin Kabi 200, Cimetidin Kabi 300, Cimetidine MKP 200mg, Cimetidine MKP 300, Cimetidine 300mg, Cimetidin 400mg, Cimetidin vỉ 10 viên, Cimetidin 300 mg, Cimetidin 200 mg, Cimetidine 200 mg, Cimetidin 200mg, Cimetidin 300mg, Vinphatex 200, Vinphatex, Cimetidin 200mg/2ml, Cimetidin, Cimetidin 400, Cimetidin 300, Meyertidin, Cimetidin Stada 400 mg, Cimetidine 400, Tagimex, Cimetidin 300, Cimetidin 400mg, Cimetidin 300mg, Axocidine, Cimedine, Agintidin, Agintidin 300, Agintidin 400, Cimetidin 300mg, Cimetidine, Cimetidin 300mg.

3.Thuốc Cimetidine dùng cho những trường hợp nào

Điều trị loét tá tràng tiến triển và loét dạ dày lành tính tiến triển, loét dạ dày do stress hoặc do thuốc chống viêm không steroid. Điều trị ngắn ngày khoảng 4 – 8 tuần.
Điều trị dự phòng loét tá tràng với liều thấp sau khi ổ loét đã lành để giảm tái phát.
Điều trị bệnh trào ngược dạ dày – thực quản, viêm loét thực quản. Điều trị ngắn ngày khoảng 12 tuần.
Dự phòng chảy máu đường tiêu hóa ở người có bệnh nặng như bị chấn thương nặng, sốc nhiễm khuấn huyết, bỏng nặng, suy hô hấp, suy gan.
Điều trị các tình trạng bệnh lý tăng tiết ở đường tiêu hóa như hội chứng Zollinger-Ellison, bệnh tăng tế bào bón (dưỡng bào) toàn thân (systemic mastocytosis), bệnh đa u tuyến nội tiết.
Cải thiện những triệu chứng như ợ nóng, đau dạ dày, khó nuốt, khó ngủ, ho dai dẳng,… Do Cimetidine làm giảm hàm lượng acid trong dạ dày.
Điều trị một số trường hợp khó tiêu dai dẳng và người bệnh phải loại trừ khả năng ung thư dạ dày trước, đặc biệt ở người cao tuổi; giảm nguy cơ hít phải dịch vị acid khi gây mê toàn thân hoặc khi sinh đẻ (hội chứng Mendelson); dùng cùng thuốc kháng histamin H1 để phòng ngừa và điều trị một số tình trạng dị ứng, mày đay ở những người không đáp ứng đầy đủ với thuốc kháng histamin H1.
Hỗ trợ giảm tình trạng kém hấp thu và mất dịch ở người có hội chứng ruột ngắn và ở người bổ sung enzym tuỵ.

4.Cách dùng – Liều lượng của Cimetidine

Cách dùng: Tuỳ theo dạng thuốc Cimetidine có thể được dùng đường uống với nước lọc hoặc dùng đường tiêm.

Liều dùng cho đường uống:

1.Người lớn:

Loét dạ dày, tá tràng: Uống liều 400 mg/lần x 2 lần/ngày, uống vào bữa ăn sáng và buổi tối hoặc uống liều duy nhất 800 mg/lần/ngày vào buổi tối trước lúc đi ngủ. Dùng ít nhất trong 4 tuần đối với loét tá tràng và ít nhất trong 6 tuần đối với loét dạ dày, 8 tuần đối với loét do dùng thuốc chống viêm không steroid. Liều duy trì là 400 mg/lần/ngày vào trước lúc đi ngủ hoặc liều 400 mg/lần x 2lần/ngày uống vào buổi sáng và buổi tối.

Trào ngược dạ dày – thực quản: Uống liều 400 mg/lần x 4 lần/ngày. Uống vào bữa ăn và trước lúc đi ngủ; Hoặc uống liều 800 mg/lần x 2 lần/ngày. Dùng trong 4 đến 8 tuần.

Hội chứng Zollinger-Ellison: Uống liều 300 – 400 mg/lần x 4 lần/ngày. Nếu cần có thể tăng liều tới 2,4 g/ngày.

Phòng loét đường tiêu hóa trên do stress: Uống liều 200 – 400 mg/lần x 2 – 3làn/ngày; Hoặc tiêm tĩnh mạch trực tiếp 200 mg/lần, cách 4 đến 6 giờ tiêm một lần.

Đề phòng nguy cơ hội chứng hít phải dịch vị acid trong sản khoa: Uống liều 400 mg/lần lúc bắt đầu đau đẻ, sau đó uống 400 mg/lần, cách 4 giờ một lần khi cần. Liều tối đa là 2,4 g/ngày.

Phẫu thuật: Uống liều 400 mg trước khi tiền mê khoảng 90 – 120 phút.

Chứng khó tiêu không do loét: Uống liều 200 mg/lần x 1 – 2 lần/ngày.

Phòng chứng ợ nóng ban đêm: Uống 100 mg/lần trước khi đi ngủ tối. Liều khuyến cáo không được vượt quá 400 mg trong 24 giờ và không được dùng liên tục quá 2 tuần, trừ khi có chỉ định của thầy thuốc.

Hội chứng ruột ngắn: Uống liều 400 mg/lần x2 lần/ngà, uống vào bữa ăn sáng và trước lúc đi ngủ, nếu cần điều chỉnh theo đáp ứng của người bệnh.

Giảm sự giáng hóa enzym tụy khi bổ sung enzym này ở người bị thiếu enzym: Uống liều 200 – 400 mg/lần x4 lần/ ngày, uống trước các bữa ăn khoảng 60 – 90 phút.

2.Trẻ em:

Trẻ em: Liều 20 – 40 mg/kg/ngày, chia làm nhiều lần trong ngày.

Sơ sinh: Liều 5 – 10 mg/kg/ngày, chia làm nhiều lần trong ngày.

Tuy nhiên, tuỳ theo mức độ tình trạng diễn tiến của bệnh, người bệnh cần tuân thủ theo chỉ định hướng dẫn của bác sĩ về liều dùng và thời gian điều trị để đạt hiệu quả trị tối ưu nhất.

Bị Loét dạ dày

5.Cách xử lý nếu quên liều thuốc Cimetidine

Nếu người bệnh quên một liều Cimetidine nên uống ngay khi nhớ ra trong ngày đó. Không dùng liều gấp đôi. Nếu gần đến thời điểm uống của liều tiếp theo, chỉ cần dùng liều tiếp theo vào đúng giờ đã lên kế hoạch điều trị.

6.Người bệnh làm gì khi dùng quá liều thuốc Cimetidine

Khi uống quá liều Cimetidine, một số trương hợp có thể biểu hiện triệu chứng lâm sàng mức độ vừa phải như nôn, choáng váng, nhịp tim chậm ức chế thần kinh trung ương, lãnh đạm. Trường hợp nặng ở người lớn sau khi uống hơn 40 g Cimetidine gây nhịp tim nhanh, suy hô hấp dẫn đến tử vong.

Xử trí quá liều: Nếu người bệnh có bất kỳ triệu chứng bất thường nào do quá liều, cần phải ngừng thuốc và đưa đến cơ sở y tế gần nhất để điều trị triệu chứng. Rửa dạ dày khẩn cấp trong vòng dưới 4 giờ sau khi uống thuốc, gây nôn loại thuốc ra khỏi đường tiêu hoá. Theo dõi các dấu hiệu sinh tồn và điều trị các triệu chứng theo phát đồ của bệnh viện.

7.Những lưu ý thận trọng khi sử dụng thuốc Cimetidine

Tư vấn sử dụng thuốc không dùng Cimetidine cho những người có tiền sử mẫn cảm với Cimetidine hoặc bất cứ thành phần nào của thuốc.

Thận trọng khi sử dụng thuốc Cimetidine cho những trường hợp sau:

Trước khi dùng Cimetidine để điều trị loét dạ dày, phải chần đoán loại trừ khả năng bệnh ung thư dạ dày. Vì khi dùng thuốc Cimetidine có thể che lấp triệu chứng gây chậm chẩn đoán.
Thận trọng khi dùng Cimetidine ở người bệnh suy thận. Cần phải giảm liều ở người bệnh suy thận.
Thận trọng khi dùng Cimetidine đường tiêm tĩnh mạch. Cần phải tiêm tĩnh mạch chậm. Vì nếu tiêm nhanh gây loạn nhịp tim và giảm huyết áp. Nếu dùng liều cao thì ưu tiên dùng đường truyền tĩnh mạch.
Thận trọng khi dùng Cimetidine chung với các thuốc khác. Vì Cimetidine gây ức chế mạnh enzyme cytocrom P450 ở gan, gây tương tác với nhiều thuốc dùng chung, cần luu ý khi dùng phối hợp.
Lưu ý đối phụ nữ mang thai, Cimetidine phân bố qua được nhau thai nhưng trên thực tế lâm sàng khi dùng với liều điều trị chưa thấy tác hại nào ảnh hưởng đến người mẹ mang thai và thai nhi. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, khuyến cáo không dùng thuốc Cimetidine cho phụ nữ mang thai.
Lưu ý đối với phụ nữ cho con bú, Cimetidine bài tiết qua sữa mẹ ở nồng độ cao. Khuyến cáo không Cimetidine cho người mẹ trong thời kỳ cho con bú.
Lưu ý đối với người đang lái xe và vận hành máy móc, vì thuốc Cimetidine có thể gây ra tác dụng không mong muốn như mệt mỏi, chóng mặt, lú lẫn.

8.Thuốc Cimetidine gây ra các tác dụng phụ nào

Thường gặp: Tiêu chảy, buồn nôn, nôn, đau đầu, chóng mặt, ngủ gà, mệt mỏi, nổi ban, chứng to vú ở đàn ông khi điều trị trên 1 tháng hoặc dùng liều cao.
Ít gặp: Da dát sần, ban dạng trứng cá, mày đay, tăng enzym gan tạm thời, tự hết khi ngừng thuốc, tăng creatinin huyết, chứng bất lực khi dùng liều cao kéo dài.
Hiếm gặp: Trầm cảm, kích động, bồn chồn, ảo giác, mất phương hướng, Lú lẫn hồi phục được (đặc biệt ở người già và người bị bệnh nặng như suy thận, suy gan, hội chứng não), đau cơ, đau khớp, sốt, dị ứng kể cả sốc phản vệ, viêm mạch, hội chứng Stevens-Johnson, hoại tử biểu bì nhiễm độc, ban đỏ, viêm da tróc vẩy, hồng ban đa dạng, viêm gan ứ mật, vàng da, rối loạn chức năng gan, viêm tụy cấp, viêm thận kẽ, mạch chậm, mạch nhanh, nghẽn dẫn truyền nhĩ – thất, tiêm nhanh tĩnh mạch có thể gây loạn nhịp tim và giảm huyết áp, mất bạch cầu hạt, giảm tiểu cầu, giảm bạch cầu đa nhân, giảm bạch cầu trung tính, giảm toàn thể huyết cầu, thiếu máu không tái tạo, giảm hấp thu vitamin B12, rất dễ gây thiếu máu, hói đầu rụng tóc, tăng nguy cơ nhiễm khuẩn như viêm phổi bệnh viện, viêm phổi mắc phải ở cộng đồng.

Trong quá trình sử dụng thuốc Cimetidine, người bệnh có bất kỳ biểu hiện bất thường nào nghi ngờ rằng do sử dụng thuốc Cimetidine thì cần xin ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ tư vấn để xử trí kịp thời.

Tác dụng phụ thường gặp nổi ban

9.Cimetidine tương tác với các thuốc nào

Ketoconazol, itraconazol: Cimetidine làm giảm hấp thu của các thuốc này khi đực dùng chung, vì sự hấp thu của chúng phụ thuộc vào pH dạ dày. Nếu cần thiết phải dùng chung thì uống cách nhau ít nhất 2 giờ.

Các thuốc gây tương tác khi dùng chung với Cimetidine như: Phenytoin, carbamazepin, acid valproic; Thuốc điều trị ung thư như thuốc alkyl hóa, thuốc chống chuyển hóa; Dẫn xuất benzodiazepin; Metformin; Lidocain, metronidazol, nifedipin, procainamid, propranolol, quinidin, theophylin; Thuốc chống trầm cảm ba vòng như amitriptylin, nortriptylin, desipramin, doxepin, imipramin. Thuốc giảm đau opioid như pethidin, morphin, methadon Thuốc chống đông máu đường uống khác như Warfarin, Acenocoumarol, Phenindion; Zalcitabin, Zolmitriptan, Triamteren; Các thuốc kháng acid có thể làm giảm hấp thu Cimetidine nếu uống cùng, nên uống cách nhau một giờ.

Tóm lại, tương tác thuốc với thuốc có thể làm thay đổi tác dụng điều trị của thuốc hoặc làm tăng tác dụng phụ nghiêm trọng hơn. Để đảm bảo an toàn và đạt quả tối ưu trong điều trị bằng thuốc Cimetidine, người bệnh không tự ý dùng thuốc và cần tham khảo ý kiến của bác sĩ tư vấn.

10.Bảo quản Cimetidine như thế nào

Ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ Cao đẳng Dược: Cimetidine bảo quản theo khuyến cáo của nhà sản xuất, nhiệt độ dưới 30°C, tránh ẩm, tránh ánh sáng mặt trời để đảm bảo giữ chất lượng thuốc.

DSCK1. NGUYỄN HỒNG DIỄM

Tài liệu tham khảo:

Drugs.com: https://www.drugs.com/mtm/cimetidine.html
Medicines.org.uk: https://www.medicines.org.uk/emc/product/6026/smpc

Xem thêm: nhathuoconline247.com