Roxithromycin Thuốc điều trị nhiễm khuẩn và những lưu ý khi sử dụng

Roxithromycin là thuốc kháng sinh thường được sử dụng điều trị các bệnh lý nhiễm khuẩn gram dương và một số vi khuẩn gram âm ở đường hô hấp, da, mô mềm và đường niệu.

Roxithromycin Thuốc điều trị nhiễm khuẩn

1.Roxithromycin là thuốc gì

DSCK1. NGUYỄN HỒNG DIỄM giảng viên Trường Cao đẳng Dược cho biết:Roxithromycin là kháng sinh nhóm macrolid, có tác dụng kìm hãm sự phát triển của vi khuẩn và có thể diệt khuẩn ở nồng độ cao đối với các chủng rất nhạy cảm.Tác dùng kìm khuẩn thông qua cơ chế là Roxithromycin gắn thuận nghịch với tiểu đơn vị 50S của ribosom vi khuẩn nhạy cảm, dẫn đến ức chế quá trình tổng hợp protein và từ đó ức chế sự phát triển của vi khuẩn. Ở môi trường pH kiềm nhẹ khoảng 8,5, tác dụng của Roxithromycin tăng lên đặc biệt với các vi khuẩn Gram âm.

1.Phổ kháng khuẩn:

Trên lâm sàng, Roxithromycin có phổ tác dụng rộng chủ yếu trên các vi khuẩn Gram dương, một vài vi khuẩn Gram âm và một số vi khuẩn không điển hình.

Vi khuẩn Gram dương hiếu khí: Streptococcus viridans, Streptococcus pneumoniae, Staphylococcus aureus, Bacillus cereus, Rhodococcus equi, Streptococcus pyogenes, Streptococcus pneumoniae, Corynebacterium diphteriae, Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia trachomatis, Helicobacter pylori và Borrelia burgdorferi, cầu khuẩn đường ruột như Enterococcus faecalis và Enterococcus faecium.
Vi khuẩn Gram âm hiếu khí: Legionella pneumophilia, Bordetella pertussis, Branhamella catarrhalis, Campylobacter, Legionella, Moxarella. Vi khuẩn nhạy trung bình như Haemophilus, Neisseria gonorhoeae.
Vi khuẩn kỵ khí: Mobiluncus, Peptostreptococcus, Porphyromonas, Prevotella, Propionibacterium acnes, Actinomyces, Bacteroides, Eubacterium. Vi khuẩn nhạy trung bình như Clostridium perfringens.
Vi khuẩn không điển hình: Clostridium Perfringens, Listeria Monocytogenes, Corynebacterium Diphtheriae.
Vi khuẩn khác: Borrelia burgdorferi, Chlamydia, Coxiella, Leptospires, Mycoplasma pneumoniae, Treponema pallidium, Ureaplasma urealyticum.

2.Hiện tượng đề kháng:

Kháng sinh nhóm Macrolid được sử dụng trên lâm sàng ngày càng nhiều, dẫn đén các tình trạng vi khuẩn kháng thuốc của các kháng sinh nhóm này. Và đây cũng là lý do Roxithromycin hạn chế sử dụng ở Việt Nam hiên nay.

Một số vi khuẩn kháng thuốc điển hình bao gồm như Gram dương hiếu khí: Corynebacterium jeikeium, Nocardiaasteroides. Gram âm hiếu khí: Acinetobacter, Enterobacterm, Pseudomonas. Vi khuẩn kỵ khí: fusobacterium. Vi khuẩn khác: Mycoplasma hominis.

3.Dược động học:

Roxithromycin được hấp thu nhanh và mạnh ở đường tiêu hoá. Thuốc bị giảm hấp thu khi uống sau bữa ăn. Sinh khả dụng sau khi uống khoảng 50%. Sau 2 giờ khi uống một liều đơn 150 mg, nồng độ đỉnh trong huyết tương đạt được khoảng 6 – 8 microgam/ml.

Roxithromycin được phân bố rộng rãi vào các mô và dịch của cơ thể, đạt được nồng độ cao trong bạch cầu nhưng không qua được hàng rào máu não. Một lượng nhỏ thuốc được thải trừ vào sữa. Roxithromycin liên kết với protein huyết tương khoảng 96%.

Roxithromycin được chuyển hóa tại gan một lượng nhỏ, phần lớn liều dùng được thải trừ qua phân ở dạng còn nguyên hoạt tính và chất chuyển hóa. Roxithromycin được thải trừ qua thận khoảng 7 – 10% và khoảng 15% thải trừ qua đường hô hấp. Thời gian bán thải khoảng 8 – 13 giờ, kéo dài hơn ở người bệnh suy gan hoặc thận hoặc ở trẻ em.

2.Dạng thuốc và hàm lượng của Roxithromycin

Roxithromycin được sản xuất trên thị trường với dạng thuốc và hàm lượng là:

Viên nén bao phim 50 mg, 100 mg, 150 mg.
Thuốc bột, gói 1,5g chứa 50mg Roxithromycin.

Brand name: Rulid

Generic: Romylid, Roxithromycin, Becorilid, RoxyRVN, Ludin, Roxiphar, Roxithromycin DHG, Cadirocin, Uscadirocin, Roxylife, Roxithromycin tablets, Roxirock Tablet, Axorox, Roxinate, Roxithin, Rozcime, Roxithromycin, Roxithromycin Nadyphar, Agiroxi, Roxithromycin 300mg, Roxithromycin Imexpharm, Ruxict, Musclid 300, Operoxolid, Rozimicin, Roxithromycin Vidipha, Roluxe, Rotracin, Cenrobaby, Keatabs, Rexamine Sachet, Rexamine Susp, Mekorox, Ocethro, Pyme Roxitil, Ecogyn, Bezocu, Carzepin, Dorolid, Oxicin, Inceram tablet, Intas Roxitas, Roxeptin-KID, Roxitem, Proximax Tablets, Lykarbid, Roxitis, Roxley tablet, Polipharm-Roxithromycin, Romiroxin Tab., Rokzy-150, Sisxacin, Makrodex, Philhyrolid.

3.Thuốc Roxithromycin được dùng cho những trường hợp nào

Tư vấn sử dụng thuốc Roxithromycin được chỉ định trong điều trị các bệnh lý nhiễm khuẩn do các vi khuẩn nhạy cảm gây ra, đặc biệt ưu tiên dùng để điều trị nhiễm khuẩn do Mycoplasma pneumoniae và các bệnh do Legionella. Một số bệnh lý nhiễm khuẩn nhạy cảm như:

Các bệnh lý nhiễm khuẩn đường hô hấp trên và dưới như viêm tai, viêm mũi, viêm họng, viêm phế quản, viêm amidan, viêm phổi, viêm xoang, bệnh bạch hầu, ho gà và các nhiễm khuẩn nặng do Campylobacter.

Các bệnh lý nhiễm khuẩn đường niệu, sinh dục không do lậu cầu như viêm niệu đạo, viêm cổ tử cung, viêm âm đạo.

Các bệnh lý nhiễm khuẩn da và mô mềm như viêm mô tế bào, viêm nang lông, chốc lở, ung nhọt, áp xe da, nhiễm trùng vết thương.

Các bệnh lý nhiễm khuẩn răng miệng như sưng viêm vùng má, sưng hạch bạch huyết ở cổ, viêm nướu răng, sâu răng.

Điều trị bệnh bạch hầu, ho gà giai đoạn đầu và các nhiễm khuẩn nặng do Campylobacter.

4.Cách dùng – Liều lượng của Roxithromycin

Cách dùng: Thuốc Roxithromycin được dùng đường uống trước bữa ăn ít nhất 15 phút.

Liều dùng:

Người lớn: Uống liều 150 mg/lần x 2 lần/ngày.

Trẻ em: Uống liều thông thường là 5 – 8 mg/kg/ngày, chia làm 2 lần.

Trẻ em từ 6 – 11kg: Uống liều 25 mg/lần x 2 lần/ngày.
Trẻ em từ 12 – 23 kg: Uống liều 50 mg/lần x 2 lần/ngày.
Trẻ em từ 24 – 40 kg: Uống liều 100 mg/lần x 2 lần/ngày.

Thời gian điều trị liên tục kéo dài không quá 10 ngày.

Lưu ý: Trẻ em dưới 4 tuổi nên dùng thuốc dạng bột pha hỗn dịch uống. Không dùng thuốc dạng viên.

Tóm lại, tuỳ vào tuổi, mức độ diễn tiến của bệnh, người bệnh cần tuân thủ theo chỉ định hướng dẫn của bác sĩ về liều dùng, cách dùng và thời gian điều trị để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả tốt nhất.

Cách dùng liều lượng của Roxithromycin

5.Cách xử lý nếu quên liều thuốc Roxithromycin

Nếu người bệnh quên một liều Roxithromycin nên uống ngay khi nhớ ra trong ngày đó. Không dùng liều gấp đôi. Nếu gần đến thời điểm uống của liều thuốc tiếp theo, chỉ cần dùng liều thuốc tiếp theo vào đúng giờ đã lên kế hoạch.

6.Cách xử lý khi dùng quá liều thuốc Roxithromycin

Người bệnh dùng quá liều Roxithromycin thường có triệu chứng lâm sàng như buồn nôn, nôn dữ dội, tiêu chảy, chóng mặt, đau đầu, khoảng QT kéo dài.

Xử lý khi quá liều: Nếu người bệnh có bất kỳ triệu chứng bất thường nào do dùng thuốc quá liều, phải ngừng thuốc và đưa đến bệnh viện để điều trị triệu chứng. Rửa dạ dày và loại thuốc ra khỏi đường tiêu hoá bằng biện pháp thích hợp.

7.Những lưu ý thận trọng khi sử dụng thuốc Roxithromycin

Thuốc Roxithromycin không được dùng cho những trương hợp sau:

Người có tiền sử mẫn cảm với Roxithromycin hoặc với thuốc kháng sinh nhóm Macrolid khác hoặc bất cứ thành phần nào của thuốc.

Không dùng đồng thời Roxithromycin với các Alcaloid cựa lõa mạch gây co mạch như Dihydroergotamin, Ergotamin do nguy cơ gây hoại tử đầu chi.

Không dùng Roxithromycin chung với Cisaprid do nguy cơ loạn nhịp thất nghiêm trọng và có thể gây xoắn đỉnh.

Phụ nữ nuôi con bú đang sử dụng thuốc Cisaprid.

Thận trọng khi sử dụng thuốc Roxithromycin cho những trường hợp sau:

Lưu ý ở người suy gan. Khuyến không cáo sử dụng Roxithromycin cho người bệnh suy chức năng gan. Nều cần thiết bắt buộc phải sử dụng, nên giảm liều Roxithromycin một nửa và tích cực theo dõi xét nghiệm chức năng gan.
Thận trọng khi sử dụng Roxithromycin cho người bệnh có hội chứng khoảng QT kéo dài bẩm sinh; người bệnh có yếu tố nguy cơ gây loạn nhịp tim như hạ kali huyết, chậm nhịp tim, hạ magnesi huyết; người bệnh đang dùng thuốc chống loạn nhịp nhóm IA và nhóm III.
Lưu ý ở người bệnh nhược cơ. Vì Roxithromycin hay các Macrolid khác có thể làm nặng thêm bệnh nhược cơ.
Lưu ý ở người bệnh tiêu chảy do nhiêm Clostridium difficile. Vì Roxithromycin sẽ làm bệnh tiêu chảy nặng hơn. Cần xem xét thời gian và liều điều trị để hạn chế nguy cơ bị tiêu chảy có liên quan đến Clostridium difficile. Có khoảng 73% trường hợp bị tiêu chảy có liên quan đến việc điều trị với kháng sinh Roxithromycin dài ngày.
Lưu ý với phụ nữ có thai, Roxithromycin phân bố được vào nhau thai, nhưng chưa thấy dữ liệu lâm sàng về thuốc Roxithromycin gây độc hay quái thai. Để an toàn, khuyến cáo không sử dụng Roxithromycin cho phụ nữ mang thai.
Lưu ý với phụ nữ cho con bú, Roxithromycin bài tiết qua sữa mẹ với nồng độ tương đương hoặc cao hơn nồng độ thuốc trong huyết tương. Tuy nhiên, nồng độ thuốc trong sữa mẹ là không đáng kể so với liều dùng cho trẻ em và không gây hại cho trẻ bú sữa mẹ. Roxithromycin có thể sử dụng cho phụ nữ nuôi con bú. Nếu trẻ bú mẹ có xuất hiện tiêu chảy hay nhiễm candida đường tiêu hóa, cần ngừng cho trẻ bú hoặc mẹ ngừng sử dụng thuốc. Không sử dụng Roxithromycin cho phụ nữ nuôi con bú mà người mẹ đang dùng Cisaprid do nguy cơ tương tác thuốc ở trẻ.
Cần thận trọng với người đang lái xe và vận hành máy móc, vì thuốc Roxithromycin có thể gây ra tác dụng không mong muốn như mệt mỏi, chóng mặt, hoa mắt, đau đầu, ảo giác.

8.Thuốc Roxithromycin gây ra tác dụng phụ nào

Thường gặp: Buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, chán ăn, táo bón, yếu mệt mỏi, chán nản, khó chịu.
Ít gặp: Phản ứng quá mẫn, mày đay, phù Quincke, phát ban, hồng ban đa dạng, ban xuất huyết, co thắt phế quản, sốc phản vệ, hội chứng Stevens-Johnson, hội chứng Lyell, kéo dài khoảng QT, loạn nhịp thất, rung thất, chóng mặt hoa mắt, đau đầu, ảo giác, chứng dị cảm, giảm khứu giác, giảm vị giác, đau dạ dày, viêm ruột nặng, chứng khó tiêu, đầy hơi.
Hiếm gặp: Khó thở, đánh trống ngực, tăng enzym gan trong huyết thanh, viêm gan ứ mật, triệu chứng viêm tụy (rất hiếm), tiêu chảy đi kèm với phân đầy máu, bội nhiễm, tăng các vi khuẩn kháng thuốc, viêm phổi tăng bạch cầu ưa acid cấp tính, tê ở chân tay hoặc các bộ phận khác của cơ thể.

Trong quá trình điều trị bằng thuốc Roxithromycin, người bệnh có bất kỳ triệu chứng bất thường nào nghi ngờ do sử dụng thuốc Roxithromycin, cần tham khảo ý kiến của dược sĩ tư vấn để xử trí kịp thời.

Thuốc Roxithromycin gây ra tác dụng phụ đau bụng

9.Roxithromycin tương tác với các thuốc nào

Roxithromycin có ái lực với enzyme chuyển hoá thuốc cytochrom P450 ở gan yếu hơn Erythromycin, nên ít gây tương tác ở giai đoạn chuyển hoá thuốc.

Cisaprid, Terfenadin, Astemisol: Khi kết hợp chung với Roxithromycin, gây loạn nhịp tim trầm trọng. Tránh phối hợp chung.
Alcaloid cựa lõa mạch như Dihydroergotamin, Ergotamin: Roxithromycin ức chế chuyển hóa các thuốc này tại gan, làm tăng nồng độ các thuốc này trong huyết tương và nguy cơ gây hoại tử đầu chi. Tránh phối hợp chung.
Thuốc kích thích Dopamin như bromocriptin, cabergolin, lisurid, pergolid: Roxithromycin làm tăng nồng độ các thuốc này trong huyết tương, nguy cơ xuất hiện các dấu hiệu của quá liều. Tránh phối hợp chung.
Theophylin: Khi phối hợp với Roxithromycin làm tăng nhẹ nồng độ trong máu và tăng tác dụng của Theophylin, đặc biệt là ở trẻ em.
Simvastatin, Lovastatin: Khi phối hợp với Roxithromycin làm tăng nồng độ các thuốc này trong máu và tăng nguy cơ chấn thương cơ xương nghiêm trọng.
Midazolam, Triazolam: Khi phối hợp với Roxithromycin làm tăng mức độ nghiêm trọng của các phản ứng phụ như gây buồn ngủ quá mức, mất trí nhớ, lo âu, ảo giác giảm khả năng vận động và khó thở.
Colchicin: Roxithromycin làm tăng tác dụng không mong muốn của Colchicin, nguy cơ dẫn tới tử vong. Không phối hợp hai thuốc.
Thuốc chống đông đường uống: Làm tăng tác dụng và gây nguy cơ chảy máu khi dùng đồng thời Roxithromycin.
Thuốc chống loạn nhịp nhóm IA và nhóm III, hoặc các thuốc có tác dụng gây ra yếu tố nguy cơ gây loạn nhịp tim như hạ kali huyết, chậm nhịp tim, hạ magnesi huyết: Khi phối hợp với Roxithromycin có nguy cơ gây loạn nhịp thất, đặc biệt là xoắn đỉnh.
Thuốc ngừa thai dạng viên: Khi phối hợp với Roxithromycin làm giảm hoặc mất tác dụng của thuốc tránh thai.
Ciclosporin: Khi phối hợp với Roxithromycin làm tăng nồng độ Ciclosporin trong máu.

Tóm lại, tương tác thuốc có thể làm thay đổi hiệu quả điều trị của thuốc hoặc làm tác dụng phụ nặng hơn. Người bệnh cần tham khảo ý kiến của bác sĩ và thông báo những loại thuốc đang dùng có nguy cơ để sử dụng thuốc an toàn và đạt hiệu quả.

10.Bảo quản Roxithromycin như thế nào

Ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ Cao đẳng Dược: Roxithromycin được bảo quản thuốc theo hướng dẫn khuyến cáo của nhà sản xuất. Nhiệt độ bảo quản dưới 30°C, tránh ẩm, tránh tiếp xúc trực tiếp ánh sáng mặt trời để đảm bảo giữ chất lượng thuốc.

DSCK1. NGUYỄN HỒNG DIỄM

Tài liệu tham khảo:

Drugs.com: https://www.drugs.com/international/roxithromycin.html
Mims.com: https://www.mims.com/vietnam/drug/search?q=Roxithromycin

Xem thêm: nhathuoconline247.com